Pijnbestrijding bij onze gezelschapsdieren krijgt alsmaar meer aandacht, terecht uiteraard. Met name voor, tijdens en na een operatie is het belangrijk om verschillende pijnstillers te combineren, de zogenaamde multimodale anesthesie. Een van de redenen hiervoor is dat het gelijktijdig gebruik van verschillende moleculen vaak synergistische effecten met zich meebrengt. Anderzijds is het ook zo dat door de combinatie van verschillende moleculen de dosis van elk van deze kan laag gehouden worden waardoor er minder nevenwerkingen zullen optreden. We spreken dan vooral van slaperigheid, verminderde eetlust, braken.

Maar naast de keuze van de juiste pijnstillers wordt nu ook meer focus gelegd op niet-farmacologische benaderingen van pijnbestrijding, zoals aanpassingen aan de omgeving waarin het dier zich bevind,  environmental enrichment, het verrijken van de omgeving dus. Denk je hierbij onmiddellijk aan het zingen van kumba ja rond een kampvuur? Dat wordt daarmee niet bedoeld!

Bij mensen is aangetoond dat muziek de pijn en angst na een chirurgie kan verminderen. Aromatherapie heeft een gelijkaardig effect. Maar ook bij gezelschapsdieren werd aangetoond dat ze gevoelig zijn aan menselijk contact, muziek, bepaalde geuren of speeltjes. Maar nog geen enkele studie heeft gekeken naar het effect van environmental enrichment op de postoperatieve pijn en angst bij honden. Vandaar deze studie.

16 honden die chirurgie ondergingen voor een discus hernia werden allemaal op dezelfde manier in slaap gedaan en kregen dezelfde postoperatieve pijnstilling. Maar de manier van postoperatieve zorg was anders: 6 van de 16 honden werden niet op intensieve zorgen ondergebracht, maar in een aparte, rustige ruimte in de kliniek, waar klassieke muziek te horen was, zacht en op een laag tempo, en minstens 8 uur per dag. Adaptil werd 3 keer per dag aangebracht op de dekens, en een paar druppels essentiële oliën werden op een gaasje aangebracht en net buiten de kooi gehangen (de eerste dag was dit lavendel, de tweede dag kamille). 3 keer per dag, en gedurende korte sessies van 5 minuten, kregen deze honden ook  extra aandacht van mensen door het aanbieden van snoepjes, het aaien en ertegen te praten. Dit alles werd gedurende 2 dagen na de operatie uitgevoerd.

Wanneer honden angstig waren, kregen ze trazodone toegediend, en wanneer bleek dat ze pijn hadden kregen ze methadon toegediend. Dat was uiteraard voor alle honden in de studie het geval.

Wat bleek nu? Het aantal keer dat extra methadon moest worden gegeven, omdat de honden tekenen van pijn vertoonden, was lager bij de honden die de speciale behandeling kregen.

Het aantal keer dat trazodone moest toegediend worden voor angst was niet verschillend tussen beide groepen. Het toedienen moest wel algemeen vroeger gebeuren na chirurgie bij de honden die de speciale behandeling kregen. Vermoedelijk enkel omdat ze beter geobserveerd werden.

Wat pijnbestrijding betreft werd duidelijk dat de honden die een speciale behandeling kregen, minder vaak methadon kregen toegediend wat zeer opmerkelijk is.

En wat dan de eetlust betreft werd er geen verschil gezien tussen beide groepen in de tijd dat het duurde na chirurgie om terug beginnen eten. Maar de honden die een speciale behandeling kregen, bleken na 2 dagen in totaliteit meer voedsel opgenomen te hebben dan de honden in de standaard groep. Volgens de auteurs van de studie kan dat verklaard worden doordat de eetlust bij de honden die de speciale behandeling kregen werd gestimuleerd door het aanbieden van snacks. Anderzijds is het ook mogelijk dat de honden in de standaardgroep meer misselijkheid vertoonden doordat ze vaker methadon kregen toegediend in die 48 uren.

Het loont in ieder geval de moeite om eens na te gaan wat we zelf kunnen doen om de pijn na chirurgie bij onze patiënten zo laag mogelijk te houden. Uiteraard zijn er de farmacologische oplossingen, en die moeten we zo optimaal mogelijk gebruiken. Multimodale analgesie is dan ook cruciaal. Maar deze studie toont toch dat we met relatief eenvoudige aanpassingen aan de omgeving, rust, klassieke muziek, bepaalde aroma’s, Adaptil en het zo mooie TLC (tender love and care) toch een extra dimensie kunnen toevoegen aan die pijnbestrijding. En hierin zie ik een zeer mooie en waardevolle rol voor de assistent.